Phật Học Phổ Thông quyển 3
Tác giả : Hòa thượng Thích Thiện Hoa
Nhà xuất bản :
Bài Thứ 10. PHẦN CHÁNH TÔN (tt)
64.PHẬTPHÁCÁICHẤP”NHƯLAICŨNGCÓĐI,ĐỨNG,NẰM,NGỔI”[^]
Phậtdạy:”TuBồĐề!Nếucóngườichấp:NhưLaicũngtới,lui,nằm,ngồiv.v…thìngườiđókhônghiểunghĩaNhưLai.
TuBồĐề!NhưLainghĩalàkhôngtừđâuđếnvàcũngkhôngđivềđâu,nêngọilàNhưLai”.
LƯỢCGIẢI
ĐoạnnàyPhậtdùngTríhuệBátNhãphácáichấp”NhưLaicũngđi,đứng,nằm,ngồiv.v…”
PhápthâncủaPhậtnhưnhưbấtđộng,khôngkhứkhônglai,khôngsanhkhôngdiệt.Phậtchứngđượcphápthânnày,nêngọilàNhưLai.
***
65.PHẬTPHÁCÁICHẤP”THẬTCÓVITRẦNVÀTHẾGIỚI”[^]
Phậtdạy:”TuBồĐề!NếucóngườichẻnhỏĐạithiênthếgiới(mộtnghìntriệuthếgiớinhỏ)thànhvitrần.Vậysốvitr6ànnàynhiềukhông?”
TuBồĐềthưa:”BạchThếTôn!Nhiềulắm”.
Phậtdạy:”TuBồĐề!NhưLainóicácvitrần,khôngphảithậtvitrần,chỉgiảgọilàvitrần.Nếucácvitrầnthậtcó,thìNhưLaikhônggọilàvitrần(chỉgọicáitướng,dochẻnhỏthếgiớimàthành).
TuBồĐề!NhưLainóithếgiới,khôngphảithậtthếgiới,chỉgiảgọithếgiới.Nếuthếgiớithậtcó,thiNhưLaikhônggọilàthếgiới,màchỉgọilàcáitướngcủatổnghợpcủanhiềuvitrần.
TuBồĐề!NhưLainóicáitướngtổnghợp(thếgiới)khôngphảitướngtổnghợp,chỉgiảgọilàtướngtổnghợp.
TuBồĐề!chúngphàmphuvìkhôngbiếtđólàmộtcáitướngtổnghợpcủanhiềuvitrần,nênchấplàthậtcóthếgiới,rồisanhtâmthamlamluyếnáiv.v…”.
LƯỢCGIẢI
ĐoạnnàyPhậtdùngTríhuệBátNhãphácáichấp”thậtcóvitrầnvàthếgiới”.Đâylàlầnthứhai(lầnthứnhứtởđoạn24)Phậtphácáichấpvitrầnvàthếgiới.
Chẻvậtlớnnhứtnhưthếgiới,chẻchođếnlúckhôngcònchẻđượcnữa,thìtạmgọiđólà”vitrần”(bụinhỏ).Rồitổnghợprấtnhiềuvitrần,đếnmứccùngtộtmàtạmthành.Cảhaivitrầnvàthếgiớiđềukhôngthậtthể,chỉcógiảdanhmàthôi.
Tómlại,tấtcảmuônsựmuônvậttrongvũtrụ,lớnnhưthếgiới,nhỏnhưvitrần,đềukhôngthậtthể,chỉcógiảdanhmàthôi.Chúngsanhkhôngbiết,vọngchấplàthật,nêngặpcảnhthuậnthìsanhtâmthamlam;còngặpcảnhnghịchthìsân,siv.v…rồitạoracácnghiệpsanhtửluânhồi,từđờinàyđếnkiếpnọ,khôngbiếtbaogiờcùngtận.
BởithếnênPhậtthuyếkinhKimCangBátNhã,mụcđíchđểphácácvôminhvọngchấpthậtngã.Lhimâyvôminhvọngchấphếtrồi,thìtrăngPhậttánh(TríhuệBátNhã)hiệnra,chiếukhắpcảmườiphươngthếgiới.
***
66.PHẬTPHÁCHẤPNGÃ[^]
Phậtdạy:”TuBồĐề!Nếucóngườinói:”Phậtcũngcóngãtướng,nhơntướng,chúngsanhtướngvàthọgiảtướng”.Vậy,ngườinàycóhiểuđượcnghĩacủaNhưLainóikhông?”.
TuBồĐềthưa:”BạchThếTôn!NgườinàykhônghiểuđượcnghĩacủaNhưLainói.Tạisaovậy?VìNhưLainóibốntướng:ngã,nhơn,chúngsanhvàthọgiả,nhưngkhôngphảithậtcóbốntướng,chỉgiảgọibốntướngngả,nhơn,chúngsanhvàthọgiảmàthôi”.
LƯỢCGIẢI
ĐoạnnàyPhậtdùngTríhuệKimCangBátNhãphátrứcái”ngãchấp”.
Cóngườichấp:”Nếukhôngcó”ngã”,tạisaoPhậtcũngnóicóbốntướng:ngã,nhơn,chúngsanhvàthọgiả?”_Vìchúngsanhchấpbốntướngthậtcó,nênPhậtcũngnóicáitênbốntướng,đểgiảithíchchochúngsanhbiếtbốntướngđólàgiả,chứkhôngphảiPhậtchấpthậtcóbốntướngnhưchúngsanh.BởithếnênPhậtday:”NhưLainóibốntướng,nhưngkhôngphảithậtcóbốntướng,chỉgiảgọibốntướng”.
***
67.PHẬTPHÁCHẤPPHÁP[^]
Phậtdạy:”TuBồĐề!NgườipháttâmBồĐềchẳngnênchấpcácphápthậtcó,màphảithấycácpháplàgiả,biếtcácpháplàgiả,hiểucácpháplàgiảvàtincácpháplàgiả
TuBồĐề!NhưLainói”cácpháp”khôngthậtcó”cácpháp”,chỉgiảgọilà”cácpháp”
LƯỢCGIẢI
ĐoạnnàyPhậtdùngTríhuệKimCang
BátNhã,phátrừcáichấppháp
Chúngsanhvìchấpthậtcóta(ngã)nênsuốtđời,chỉlochotaănngon,lochotamặcđẹp,lonhàcửachota,lotiềnchotatiêudùng,lochotacódsanhvọng,quyềntướcv.v…làmviệcgìcũngvìta.Rồicáigìhợpvớitathìsanhtâmthamlamluyếnái,cáigìnghịchvớitathisân,si,tậtđốv.v…tạođủđiềutộilỗi.
Khôngngờcái”ta”chẳngthật,docácduyênhoàhợpgiảtạo.Khicácduyêntanrãrồi,thìcócáigìgọilà”ta”.
Ngoàisựchấp”ta”,chúngsanhcònchấp”pháp”;nghĩalàchấpmuônsựmuônvậtthậtcó.Vìchấtsựvậtthậtcóvcàlâudài,nênchúngsanhcảđờichịukhổsở,vấtvảđểtìmcầu.Đượcrồithamcầunữa,khôngbiếtbaogiờđủ;khôngđượcthìsânhận,tạokhôngbiếtbaonhiêutộilỗi.Dođómàbịsanhtửluânhồi,khôngbiếtbaogiờcùngtận.
Khôngngờcácphápcũngđềuhưgiả,khôngthật,nhưbểcảbiếnlàmruộngdâu,ruộngdâuhoálàmbểcả,cócáigìchơnthậtvàtrườngtồn.BởithếnênPhậtdạy:”NgườipháttâmBồĐề,khôngnênchấpcácphápthậtcó,mphảithấycácpháplàgiả,hiểucácpháplàgiả,vàtincácpháplàgiả”.
Hànhgiảthấybiếtvàtincácpháplàgiả,mớingănchậnđượcvọngtưởngtham,sân,siv.v…vàmớitrởvềvớichơntâmthanhtịnhcủamình.
Cũngvìthế,nêntoànbộkinhKimCangBátNhã,đềunhắmmụcđíchdảphácácvọngchấpngã,phápđểchúngsanhtrởvềvớibảntâmthanhtịnhhayPhậttánhsángsuốtcủamình.
Đólàphươngpháp”hàngphụcvọngtâmmàcũnglàđểantrụchơntâm”.
***
68.PHẬTTÁNTHÁNCÔNGĐỨCTHỌTRÌKINHKIMCANGBÁTNHÃ[^]
Phậtdạy:”TuBồĐề!nếucóngườidùng7mónbáu,đựngđầyvôlượngvôsốthếgiớiđembốthí.Và,nếucóngườipháttâmBồĐềthọtrìđọctụnghoặcgiảngdạykinhnày,trọnquyểnhaynữaquyển,chođếntốithiểulàbốncâukệ,thìphướcđứccủangườinàynhiềuhơnngườitrước.
Tạisaongườithọtrìđọctụngkinhnày,phướcđứcnhiềuhơnngườitrước?Vìngườinàychẳngchấpthủcáctướng(ngã,chấp),nhậpđượcthểtánhKimCang,nhưnhưbấtđộngvậy”.
LƯỢCGIẢI
ĐoạnnàyPhậttántháncôngđứcngườithọtrìkinhnày,nhiềuhơnngườibốthívôsốthấtbảo.Đâylàlầnthứ14,phậtnóivềcôngđứctrìkinh.
Ngườithọtrìkinhnày,sẽphátrừhếtcácvọngchấpngã,pháphaybốntướng,ngộnhậpđượcKimCangBátNhãlàtánhnhưnhưbấtđộngvàsẽthànhPhật,rồitrởlạigiáohoávôlượngvôsốchúngsanhđềuđượcgiảithoát,nênphướcđứcnhiềuhơnngườibốthíbảybáu
***
69.PHẬTNÓIBÀIKỆ:QUÁNCÁCPHÁPHỮUVIĐỀUHƯGIẢ[^]
Dịchâm(nguyênvăn):
Nhứtthếhữuvipháp
Nhưmộng,huyễn,bào,ảnh
Nhưlộdiệcnhưđiển
Ưngtácnhưthịquán.
Dịchnghĩa:
Phảiquánnhưthếnày:
Tấtcảpháphữuvi
Nhưmộng,huyễn,bọt,bóng
Nhưsương,nhưđiểnchớp
LƯỢCGIẢI
PhậtkếtthúcthờikinhBátNhãbằngmộtbàikệ,quáncácpháphữuviđềugiả,đểhàngphụcvọngtâmvàantrụchơntâm.
Hànhgiảphảiluônluônquántấtcảcácpháptrongvũtrụđềuhưgiả,nhưchiêmbao,nhưvậthuyễnthuật,nhưbọtnước,nhưbóngtối,nhưsươngmaivàđiệnchớp.
Khihànhgiảđãđisâuvàophápquángiả;nghĩalàthấymộtcáchchắcchắn”cácphápđềuhưgiả”nhưsáumónhưhuyễntrên,thìhànhgiảkhôngcònkhởivọngtâmchấpthủngãpháphaybốntướng.
Khicácvôminhvọngchấpkhôngcònthìchơntâmthanhtịnhhiệnra,haynóicáchkháclàtánhKimCangBátNhãnhưnhưbấtđộnghiệnra.Lúcbấygiờ,hànhgiảliềnchứngđượcquảBồĐề,khôngcầnphảigianlaokhổhạnh,nhiềukiếptuhànhhayphảitìmđâuxalạ.
Tómlại,đâylàmộtphươngpháptumauchóng,đặcbiệtcủakinhKimCangBátNhã,để”hàngphụcvọngtâmvàantrụchơntâm”.
***
PHẦNLƯUTHÔNG[^]
PHẦNTRUYỀNBÁLƯUTHÔNG
KhiPhậtnóikinhnàyrồi,ôngTrưởnglãoTuBồĐề,cácvịTỳkheo,TỳkheoNi,thiệnnam,tínnữ,trời,ngườivàthầnATuLa,đềutinthọvàjhoanhỷvânglàm.
LƯỢCGIẢI
Theothônglệ,thìtấtcảcáckinhcủaPhậtđềuchialàmbaphần:PhầnTự(phầnmởđề),phầnChánhtôn(phầnchánhđề)vàphầnLưuthông(phầntruyênbálưuthông).
ĐoạnnàylàphầnLưuthông,nóivềcácthínhgiả,saukhinghePhậtnóikinhKimCangBátNhãrồi,tấtcảđềulãnhthọtintheovàhoanhỷvânglàm.
